Bonjour Vietnam - Hello Viet Nam -Xin chào Việt Nam

netdepviet

Chúng ta cần một bài hát như thế. Bài hát rất cảm động mà cho tới gần đây chưa có ai viết được cho chúng ta, nhưng từ lâu tôi vẫn nghĩ thế nào cũng có người viết xuống.
Bây giờ, tôi đã được nghe bài hát ấy.
Bài hát về Việt Nam mà tôi tin là thế hệ của mấy đứa con tôi sẽ rất thích vì nó nói được đúng tâm trạng của chúng với lời ca giản dị và đi thẳng vào đầu.
Khỏi phải giải thích lâu la về những chuyện đòi hỏi quá nhiều kiên nhẫn của người nghe.
Nhưng đó lại là ca khúc của một nhạc sĩ không phải người Việt. Marc Lavoine là một nhạc sĩ Pháp. Vậy mà sao ông lại nói đúng như những đứa con của tôi.

Nhạc sĩ Marc Lavoine
Je ne sais de toi que des images de la guerre...
Tôi chỉ biết về Việt Nam qua những hình ảnh của cuộc chiến, như cuốn phim của Francis Coppola, cuốn Appocalypse Now làm hồi thập niên 70, tiếng cánh quạt trực thăng trên đầu: des hélicoptères en colère.
Ðâu đó bài hát ấy mang một chút Trịnh Công Sơn:
Em chưa biết quê hương Việt Nam
Em chưa hát ca dao một lần
Em chỉ có con tim căm hờn
Lũ con tôi cũng thế.
Mầu da vàng, mầu tóc, những bước chân bé nhỏ chưa bao giờ đặt xuống một bờ ruộng, một con đường ngoài thành phố Sài Gòn nơi chúng ra đời cuối thập niên 60, đầu những năm 70, những thứ đã ở với chúng từ khi chúng sinh ra. Chúng chưa biết quê hương thanh bình một ngày nào. Những câu ca dao, cái vương quốc cổ kính, những người dân sống ở miền đất ấy. Luôn cả cái tên lạ lẫm, khó đọc chúng mang từ lúc sinh ra: cet mot étrange et difficile à prononcer.

Ca sĩ: Phạm Quỳnh Anh(Bỉ)
Bài hát đưọc cất lên bằng giọng của một thiếu nữ Việt thua chúng ít tuổi, cũng muốn được nghe kể về cái vương quốc từng đóng đô ở Thăng Long, ở Huế, về nguồn gốc chủng tộc của chúng, những đôi mắt lá răm, những lông mày lá liễu bao nhiêu thế hệ đã nghĩ là những nét đẹp nhất ấy: Racontes moi le vieil empire et le trait de mes yeux bridés...

Bài hát nhắc lại những tâm nguyện trở về, trở về để gửi một lời chào quê hương, tâm thức Việt mà chúng chưa bao giờ có nhưng cũng lại không bao giờ không có.

Un film de Coppola, et des hélicoptères en colère
Un jour, j’irai là bas, un jour dire bonjour à ton âme
Un jour, j’irai là bas pour te dire bonjour Vietnam

Trở về với ngôi nhà ông bà, cha mẹ chúng bỏ lại, những con đường cũ, trở về với những chuyện chúng chưa bao giờ biết, như cái chợ nổi trên sông, như những chiếc thuyền ba lá bằng gỗ trên những cơn sóng... Raconte moi ta maison, ta rue, raconte moi cet inconnu, les marchés flottants et les sampans de bois...
Trở về để chào đất nuớc và cái tâm thức Việt của chúng, để chào Việt Nam. Chào những ngôi chùa, những bức tượng Phật bằng đá, những người mẹ còng lưng trên những ruộng lúa, trở về để sờ được vào tâm hồn Việt, cội nguồn gốc rễ, với miền đất có tên là Việt Nam mà chúng chưa bao giờ biết, như người con gái Việt Nam da vàng của Trịnh Công Sơn chưa hát ca dao một lần.
Marc Lavoine làm kinh ngạc người nghe với những hình ảnh giản dị mà cảm động. Giọng hát của Phạm Quỳnh Anh mang nét tươi mát của tuổi trẻ, nghe một lần là yêu ngay cái giọng đó.

netdepviet

Bài ca, nếu thử dịch thoát một chút, sẽ như thế này:

Hãy nói về cái tên lạ tai và khó đọc
Mà tôi mang từ thuở mới ra đời
Và hãy nói về một vương quốc
Xưa đã mấy ngàn năm, cùng đôi mắt lá răm
Và những thứ nói lên những điều không nói được
Quê hương tôi chỉ biết qua những bức hình thời khói lửa
Ầm ầm trên không tiếng trực thăng thịnh nộ
Rồi sẽ có ngày tôi về vương quốc ấy
Về ghé thăm tâm thức của Việt Nam
Ðể được nghe kể về mầu da vàng
Về mái tóc đen, về những bàn chân
Ðã đưa tôi đi từ lúc mới vào đời
Hãy kể cho tôi về căn nhà bỏ lại
Về con đường, về góc phố ngày xưa
Và hãy kể tôi nghe về những điều tôi chưa biết
Phiên chợ nổi bềnh bồng, hay những chiếc tam bản trên sông
Tôi chỉ biết quê hương mù mịt khói chiến tranh
Tiếng gầm thét của những chiếc trực thăng giận dữ
Một ngày nào, tôi sẽ về miền đất cũ
Thăm lại tâm hồn tôi ở đó đã bao năm
Thăm hộ cha những ngôi chùa, những pho tượng Phật
Thăm cho mẹ những mẹ quê cúi mình trên ruộng lúa
Trong kinh cầu, trong ánh sáng của quê hương
Tôi sẽ thấy lại người anh em ở đó
Ðể thăm lại hồn tôi và cội rễ
Ðã mọc lên từ mảnh đất của cha ông
Rồi tôi sẽ trở về, thăm hỏi hồn tôi
Và trở lại, chào Việt Nam yêu dấu

Cám ơn Marc Lavoine, cám ơn Quỳnh Anh.
Ðã lâu lắm mới được nghe một bài ca cảm động như thế.